NASIL BİR ÇOCUK TİYATROSU(*)  

Ali Nihat YAVŞAN
Tiyatro Pembe Kurbağa
Genel Sanat Yönetmeni


Evet.. konumuzun başlığı nasıl bir çocuk tiyatrosu. Bizler ; ebeveyinler, öğretmenler, yöneticiler olarak acaba kendi izleyecekleri oyunu seçme olanağı bulunmayan çocuklarımıza nasıl bir tiyatro seçmeliyiz. Bu son derece önemli ve sorumluluk gerektiren eylemi yaparken öncelikle tiyatronun ne olduğunu ve tiyatronun çocuk için ne anlama geldiğini bilmemiz gerekiyor.

Tiyatro çocuk için oyun demektir. Oyun da çocuğun en önemli işidir. Oyun ise, deneyim kazanmak için gerekli bireysel özgürlüğü ve birlikteliği içinde barındıran eylemdir. Çocuk oyun oynayarak deneyim kazanır. Çocuk oyun oynayarak birçok davranışı öğrenir. Kendini ve çevresini tanır, sosyalleşir. Ve en önemlisi de oyun oynamak keyifli bir şeydir. O halde tiyatro da çocuk için tüm bu saydıklarımızdır.

Peki.. Nedir çocuk tiyatrosu?...

Çocuk tiyatrosunu tanımlayabilmek için öncelikle çocuk birey olarak kabul edilmeli, çocukların kendilerine özgü özellikleri olduğu kabul edilmelidir. Bunlardan hareketle ;

Çocuğun bedensel, duygusal ve düşünsel özelliklerine göre hazırlanan, çocuğun düş gücüne hizmet eden, çatışmayı - ki çatışmasız tiyatro olmaz- çocukları ilgilendiren konulardan seçip, çocuk gözüyle işleyip, tiyatronun anlatım olanaklarının - dekor, kostüm, oyunculuk, müzik, dans - çocuklar için uygulandığı tiyatroya, çocuk tiyatrosu denir.

Tanımda da görüldüğü gibi son derece ciddi ve üzerinde düşünülmesi gereken bir olgudur çocuk tiyatrosu.

İşte bu tanımı önümüze alıp 'çocuk tiyatrosu nasıl olmalı'yı çizmeye çalışalım.

Çocuğun bedensel özellikleri -burada yaş faktörü ön plana çıkmaktadır- , yaş özellikleri seçilecek tiyatroyu belirler. Öncelikle tiyatro izleme yaşına bakmalıyız.

Bizler, Tiyatro Pembe Kurbağa olarak grup davranışlarının artmaya başladığı 3 yaşı, yani çocuğun bireysellikten toplumsallığa geçmeye başladığı dönemi baz olarak almaktayız.. Çocukta 3-4 yaşlarında arkadaşlık olgusu güçlenir ve paylaşım artmaya başlar. Tiyatro da bir paylaşım olduğuna göre oyun izlemeye başlama yaşı 3 ‘tür.

Tiyatro oyunları çocuk yaş grupları dikkate alınarak hazırlanmalıdır. Ve bir oyuna gitmek istediğinizde oyunun seslendiği yaş grubunu öğrenmelisiniz.

Bir diğer konu da çocuğun hareketliliğidir. Çocuk yerinde duramayan bir bireydir. Gidilen tiyatro da çocuğun bu özelliklerine hizmet etmelidir. Ama ne yazık ki ülkemizde yalnızca çocuğa göre hazırlanmış salonlar tek tüktür.

Özellikle okul öncesi tiyatrosunda oyuncu ile seyircinin; hatta seyirci ile seyircinin göz kontağı çok önemlidir. Bu nedenle mekanın özellikleri daha bir önem kazanmaktadır. Oyun için saptanan yer onlarla içiçe bir ortamda olmalıdır. Ebeveyinler, eğiticiler, yöneticiler olarak seçilen oyun alanları bu özelliği destekleyecek şekilde olmalıdır.

Tiyatro oyunu ; daha oyun başlarken çarpıcı olmalı , merak uyandırarak çocuğu oyuna almalıdır. Oyunların mutlaka öyküleri, kurguları olmalıdır. Oyunun çocuğa ve diğer izleyicilere söylemek istediği bir teması olmalıdır.

Oyun seçiminde bir diğer önemli konu da tiyatro yapan kişilerin nitelikleridir. Öncelikle sokaktaki adamdan daha kötü bir Türkçe ile konuşan insan tiyatro sanatçısı olamaz. Eğitim konusu da çok önemlidir. Tiyatro yapan kişi nerede , nasıl yetişmiştir? Çocuğu gerçekten seviyor mu, yoksa yalnızca seviyor gibi mi görünmektedir? Çocuğa yaklaşımı nasıldır?

Evet ebeveyinler, öğretmenler, yöneticiler.. Çocuklarımızı bir tiyatroya götürmek istiyorsak önce içimizdeki çocuğa soralım.. Siz miniklerin yerinde olsaydınız nasıl bir çocuk tiyatrosu isterdiniz?...

Son söz olarak şunu demek istiyorum.. İşi çocuk olan, çocuğa nitelikli şeyler vermek isteyen herkesin tek sloganı Çocuğa Saygı, Çocuğa Sevgi olmalıdır.

* Bu yazı Eğitimde Paylaşım Derneği Bülteni PAYLAŞIM / Sayı 12 (Ocak 2004)'de yayınlanmıştır.

** Yazıyı yayınlamak ya da yazıdan alıntı yapmak için lütfen izin alınız..

   
« Önceki Sayfa